Səadət Qarayeva: “Rusiya-Türkiyə münasibətləri bəlkə də ən yüksək tarixi nöqtəsindədir”

Türkiyə medasında tanınmış ictimai xadim və iş adamı Səadət Qarayevanın “Rusiya-Türkiyə münasibətləri bəlkə də ən yüksək tarixi nöqtəsindədir” açıqlaması gündəm olub.
“Türkiyə ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlığın Rusiyadakı rolu son illər artmaqdadır” deyən Səadət Qarayeva Rusiyanın Türkiyə və Azərbaycanla iqtisadi əlaqələrinin inkişafı ilə bağlı Türkiyə KİV-lərinə geniş şəkildə fikirlərini bölüşüb.
Rusiya-Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin yeni dövründən danışan Səadət Qarayeva bildirib ki, 5-8 sentyabr 2022-ci il tarixlərində Rusiyanın Vladivostok şəhərində Şərq İqtisadi Forumu keçiriləcək: “Rusiya əlaqələrini formalaşdıran və gücləndirən forum tədbirləri beynəlxalq, iqtisadi və siyasi əhəmiyyəti və məqsədi var. Müasir beynəlxalq münasibətlərdə baş verən dinamik dəyişikliklər Rusiya, Türkiyə və Azərbaycan geosiyasi üçbucağına ciddi təsir göstərib. Bu ölkələr həm ikitərəfli, həm də üçtərəfli formatda iqtisadi və siyasi əlaqələr qurmağa nail olublar. Üç ölkə liderinin son görüşləri onların qarşılıqlı faydalı tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsinə sadiqliyini nümayiş etdirdi”.
İş adamının sözlərinə görə 2015-ci ildən başlayaraq Rusiya-Türkiyə münasibətləri bəlkə də özünün ən yüksək tarixi nöqtəsindədir: “Ölkələr regionda əməkdaşlığın inkişafı üçün Yaxın Şərq razılaşması ilə bağlı fikir ayrılıqlarını aradan qaldırmağa, işçi platforma yaratmağa müvəffəq olublar. Müasir Rusiya-Türkiyə münasibətləri iki ölkənin liderləri Vladimir Putin və Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən çoxqütblü siyasətlərə və “Dünya beşdən böyükdür istiqamətində inkişaf edir. İstər Rusiya Federasiyası, istərsə də Türkiyə Respublikası xarici siyasətlərində ilk növbədə öz milli maraqlarından çıxış edir, iqtisadiyyat sahəsində bir-birinin maraqlarını nəzərə almağa çalışırlar.
Ukrayna böhranı bir daha sübut etdi ki, Türkiyə Qərbdən asılı olmayan xarici siyasət yürüdür. Ankaranın Rusiyanın Ukraynanın cənub-şərqində keçirdiyi xüsusi hərbi əməliyyata rəsmi etirazına baxmayaraq, Türkiyə prezidenti R.T. Ərdoğan Moskva ilə Kiyev arasında yeganə ş vasitəçi rolunu öz üzərinə götürdü. Bundan əlavə, Türkiyə Ukrayna taxılının beynəlxalq bazara təhlükəsiz çıxışı ilə bağlı problemi həll edə bildi ki, bu da dünya ərzaq böhranının aradan qaldırılmasına kömək etdi.
Bunlara əlavə olaraq Türkiyə Rusiya ilə iqtisadi layihələri inkişaf etdirməyə davam edir. Rusiya qazının “rubl”la ödənilməsi, “Türk axını”nın inkişafı və Akkuyu atom elektrik stansiyasının tikintisinin davam etdirilməsi iki ölkənin ən mühüm infrastruktur layihələridir. Türkiyə coğrafi mövqeyinə və Rusiyaya qarşı açıq mövqeyinə görə ruslar üçün cəlbedici ölkə olmaqda davam edir. Son 6 ayda rusların Türkiyəyə miqrasiyasında ciddi artım müşahidə olunub. Gələcəkdə bu amil Türkiyə iqtisadiyyatına müsbət təsir edəcək.
Rusiyanın tam təcrid olunması və Qərb brendlərinin geri çəkilməsi fonunda türk şirkətləri üçün yeni bazar və perspektivlər açılır. Türk geyim brendləri, tikinti şirkətləri, restoran biznesləri açıq şəkildə Rusiyanı marketinq üçün sərfəli bazar kimi görəcəklər. Rusiya aviasiya və tikinti sahəsində əməkdaşlığı görür ki, bu da bu baxımdan xüsusilə vacibdir, burada türk şirkətləri ənənəvi olaraq fəaldır. Şübhəsiz ki, bu cəhətlər gələcəkdə də aktual olacaq. Bununla belə, türk şirkətləri Rusiya bazarının 40 ildən artıqdır fəaliyyət göstərməyən və yeni bazarlar axtaran İran biznesləri üçün də cəlbedici olması faktorunu nəzərə almalıdırlar. İran beynəlxalq arenada Rusiyaya siyasi dəstək verir və biznesinə yeni seçimlər gətirmək üçün BRICS-ə qoşulmaq arzusunu artıq bəyan edib. Nəticədə, gələcəkdə Rusiyada Türkiyə və İran şirkətləri arasında sağlam iqtisadi rəqabətin şahidi ola bilərik”.
Daha sonra Səadət Qarayeva bu il Rusiya-Azərbaycan diplomatik münasibətlərinin 30-cu ildönümünün qeyd edildiyini xatırladıb və bu dövrdə Rusiya ilə Azərbaycanın strateji tərəfdaşlığına diqqət çəkib: “Humanitar, iqtisadi və siyasi sahələrdə əldə olunan uğurlar bu ölkələrə yeni qlobal münasibətləri inkişaf etdirməyə imkan verir. layihələr. Xüsusilə bu layihələrdən biri həm Rusiya, həm də Azərbaycanın həyata keçirməkdə maraqlı olduğu Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizidir. Hər iki ölkə üçün bu layihə iqtisadiyyatı stimullaşdırmaq və Asiya ölkələrində bazara çıxmaq istəklərinə görə vacibdir.
Artıq son illər bu istiqamətdə ciddi irəliləyişlər əldə olunub. Müvafiq nəqliyyat və logistika infrastrukturu qurulur, sərhədlər açılır. Burada mühüm proses Azərbaycan və Ermənistan arasında Qarabağ münaqişəsinin həllidir. Ölkələr əvvəllər əldə edilmiş razılaşmaları nə qədər tez həyata keçirə bilsələr, iki ölkə arasında sərhədlər bir o qədər tez açılacaq və bu, bu layihənin həyata keçirilməsinə müsbət təsir göstərəcək.
Uzaq Şərqin inkişafı yaxın tarixi perspektivdə Rusiyanın iqtisadi strategiyasının mühüm hissəsidir. Bu, yeni investisiyalar cəlb etmədən və Rusiya iqtisadiyyatını şaxələndirmədən mümkün deyil. Ona görə də Şərq İqtisadi Forumu çərçivəsində təkcə Rusiyanın Uzaq Şərq regionunun iqtisadi həyatında ənənəvi olaraq iştirak edən ölkələrə (Çin, Yaponiya, Cənub-Şərqi Asiya ölkələri) deyil, həm də Rusiyanı uzunmüddətli strateji tərəfdaş hesab edən dövlətlərə diqqət etmək önəmli olacaq. Türkiyə və Azərbaycan Rusiya bazarında rəqabət apara bilən və beynəlxalq münasibətlərin yeni şəraitində Uzaq Şərqin inkişafında fəal rol oynaya bilən dövlətlərdir”.