Tarixi yaradanlar və tarixin yaratdıqları

   “Dostlar və tanışlar taleyin ən etibarlı pasportlarıdır” Artur Şopenhauer

Qələm adamının vətəni qəlbi qədər geniş, ruhu qədər hüdudsuzdur. Dostluqları da eləcə. Onu sonradan tanıdım. Amma doğmalığımızın, dostluğumuzun bağları lap uzaqlara nəsil-nəcabətə qədər uzanıb gedir. O, mənim deyil, nəslimin qayım-qədim dostudur. Ərklə qardaş dediyim adamdır.
Ali məktəbi bitirdikdən sonra təyinatla bizim rayona-Yardımlıya-gəlib işləməyə. Orda bərkə-boşa düşüb. Uca dağların başında qar saxladığını da görüb, oyuğunda tülkü, çaqqal gizlədiyini də.  Amma sınmayıb, əyilməyib, o dağlara söykənib, o dağlardan   güc alıb. Dağların əzəməti, suların duruluğu, havanın saflığı hopub ruhuna, qanına, yaddaşına.
Ağsaqqal öyüdü eşidib, ağbirçək nəsihəti dinləyib, olub o yurdun, o elin övladı. Seçimini də ordan edib. Ömür-gün yoldaşı Zərifə bacını ta o dağların bağrından qopararaq ulu Gəncəmizə yol alıb. Ona Gəncəmizi bir köynək yaxınlaşdırıb, doğmalşdırıb.
Gəncədə məskunlaşıb. Orada yaşayıb-yaradıb. Həyat yenə onu çox sınaqlara çəkib. Vətənin hər qarış torpağını bağrına sıxıb, sevgisini ürəyində, ağrısını canında daşıyıb. Haqsızlıq görəndə üsyan edib, hayqırıb. Bir qələm adamı kimi qələminə, sözünə, andına həmişə sadiq qalıb.
Bildiyimiz kimi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 29 sentyabr 2023- cü il sərəncamını ilə bu il “Heydər Əliyev ili” elan olunub. Bu müdrik insan, dahi şəxsiyyət haqqında  çox sayda kitablar yazılıb və yazılmaqdadır. Çünki onun Azərbaycan üçün, xalqı üçün etdikləri nə qədər yazılır yazılsın, cild-cild kitablara sığmaz..Bu dahi şəxsiyyət siyasi məntiqi, zəkası, liderlik qabiliyyəti ilə nəinki onu sevənləri, hətta dünya liderlərini də heyrətləndirməyi bacarırdı.
Amerikanın keçmiş prezidenti Corc Buşun söylədikləri keçdi gözlərimin önündən. O, deyib ki,  “Heydər Əliyev Cənubi Qafqazda uzun müddət ərzində ən əsas şəxsiyyət olmuşdur.  Amerika Birləşmiş Ştatlarının və Azərbaycanın bəhrələndiyi dostluq əlaqələrinin qurulmasında  və  Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunmasında onun şəxsi səyləri həyati əhəmiyyət daşımışdır. Məhz onun rəhbərliyi altında Amerika Birləşmiş Ştatları və Azərbaycan, Əfqanıstan və İraqdakı əməliyyatlar da daxil olmaqla, terrorizmə qarşı mübarizədə tərəfdaş olmuşlar. Dağlıq Qarabağ faciəsinin sülh danışıqları ilə ədalətli və uzunmüddətli  həllinə nail olmaq  sahəsində onun nümayiş etdirdiyi qətiyyət regionda sülh və sabitliyin  saxlanmasında mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. Eyni zamanda, onun mövqeyi və göstərdiyi səylər Azərbaycanın iqtisadi inkişafını möhkəmləndirən  böyük həcmli xarici sərmayələrin  cəlb  olunmasında əsas rol oynamışdır. Bu nailiyyətlər milyonlarla azərbaycanlının həyatını yaxşılaşdırmış və Azərbaycanın iyirmi birinci əsrə ən gücü dövlət kimi daxil olmasına imkan yaratmışdır”.
Qalib Rəhimlinin yenicə çapdan çıxmış “Dedim bəlkə sözüm qala” kitabı da “Heydər Əliyev ili”ndə yazılan kitablardandır. Kitabı oxudum. Kitab yeddi fəsildən ibarətdir. İlk fəsli  Azərbaycanın ədəbi, mədəni, siyasi, iqtisadi həyatında çox böyük rol oynamış ulu öndərə həsr olunub. Umummilli Lider haqqında yazdıqları məni xeyli düşündürdü, çox- çox  uzaqlara apradı və bu yazını yazmağa, fikirlərimi bildirməyə  vadar etdi.
Heydər Əliyev Azərbaycanda ilk dəfə hakimiyyətdə olduğu illərdə biz orta məktəbdə oxuyurduq. Böyüklər onun necə uzaqgörən, müdrik siyasətçi olduğundan fəxrlə danışar, hətta bu əfsanəvi insan haqqında maraqlı söhbətlər də uydurardılar.
Müəllifin qələmə aldığı kitabın “Dahilik zirvəsinə ucalan insan” adlı  birinci fəsildə yazdığı məqalələr, təhlil və yazılar Heydər Əliyevin siyasi iradəsinə və rəhbərlik bacarığına, onun insani keyfiyyətləri ilə yanaşı ağlına, zəkasına  məni bir daha heyran etdi. Eyni zamanda müəllif Heydər Əliyevin Gəncə səfərlərindən söz açır və hər dəfə Gəncəyə gəlişində qədim şəhərimiz-ulu Gəncəmizin inkişafı üçün atdığı addımlardan, milli- mənəvi dəyərlərimizə olan sevgisindən, qoruyub gələcək nəsillərə ötürmək  üçün gördüyü işlərdən, attdığı addımlardan   qürur hissi ilə söz açır.
 Heydər Əliyev  Gəncənin Azərbaycan tarixində yerini və mövqeyini gözəl bilirdi. Elə  buna görə Nizami yurdunu daim xüsusi nəzarətdə saxlayırdı. Onun üçün iqtisadi dirçəliş nə qədər önəmli idisə, ədəbiyyatın və mədəniyyətin inkişafı da o qədər əhəmiyyətli idi. “Bizim ədəbiyyatımız, mədəniyyətimiz xalqın milli sərvətidir və intellektual mülkiyyətidir. Bizim ədəbiyyyatımızın xalqımıza ən böyük xidməti  ondan ibarətdir ki, şairlərimiz, yazıçılarımız öz əsərləri ilə Azərbaycanda, xalqımızda, millətimizdə daim milli hissiyatı oyatmağa çalışmışlar. Milli özünüdərk, milli oyanış, dirçəliş prosesi xalqımıza birinci növbədə ədəbiyyatdan keçir”. Beləcə də Ulu öndər Gəncə ədəbi mühitinin ikişafına da xüsusi önəm verirdi.
Gəncə Azərbaycanın ikinci böyük şəhəridir. Burada yaşayan insanlar Gəncənin əzəmətini, qürurunu  daim qoruyub saxlayıblar. Gəncə tariximizin ən çətin dövrlərini yaşayıb. Amansız döyüşlərin, düşmənlə dişə-diş, qana-qan savaşların şahidi olub. İgidlər canından keçib, amma qürurundan keçməyib, onu həmişə ucada tutublar. Uzaq keçmiş deyil, lap yaxın vaxtda -2020 -ci ildə Gəncəyə atılan düşmən raketlərinin acısını millət olaraq hamımız yaşadıq və bu gün də yaşayırıq.
“Gəncəlilər Heydər Əliyev siyasətini bəyənir  və müdafiə edir” sərlövhəli yazısında yenə müəllif  sözünün, qəlminin sahibi olduğunu, peşə səriştəsini  ortaya qoyur və Gəncənin adlı-sanlı, nüfuzlu iş adamlarından tutmuş, sadə zəhmət adamlarına qədər aldığı müsahibələrlə onların  Ulu öndərə olan sevgisini, onun ağıl və zəkası qarşısıda heyrətini ustalıqla qələmə alıb.
Müəllif Gəncə hadisələrinə də toxunur. “Gəncə tufanı sovuşdu” təhlilində Azərbaycanda baş vermiş qiyamın-qardaş qırğınına, vətəndaş müharibəsinə apardığını, Azərbaycanın müstəqilliyini itirmək, hətta xəritədən silinmək təhlükəsi ilə üz- üzə qaldığı dövrü xatırladır. Bizi o illərə aparır yenidən. Belə bir vaxtda Heydər Əliyev gəncəlilərə müraciət edir. Xalqın tələb və təkidi ilə yenidən hakimiyyətə gələn və xilaskarlıq missiyasını öz üzərinə götürən Ulu öndərin çıxışından dərhal sonra bütü Gəncə əhli şəhərin baş meydanına axışır. Onun uzaqgörən siyasəti, ağılı, məntiqi və rəhbərlik səriştəsi  nəticəsində bu hadisələrə son qoyulur və Azərbaycan bu ağır durumdan xilas olur.  Azərbaycan yeni siyasi, iqtisadi və mədəni inkişaf yoluna qədəm qoyur.
Növbəti “ Onlar hər kəs üçün müqəddəsdir” fəslində müəllif  Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olanların ruhuna hörmətini, döyüşçü və qazilərimizə ehtiramını bildirən yazılarla oxucu qarşısında dayanır. Onların döyüş yoluna nəzər salır, aillərində olur, kövrək hisslərlə göstərdiyi qəhrəmanlıqlardan bəhs edir. Eyni zamanda qarış-qarış gəzdiyi cəbhə bölgələrindəki durumdan söhbət açır, səlahiyyət sahibləri ilə müsahibələri təqdim edir.
Üçüncü fsildə Respublika Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Gəncəyə səfəri ilə bağlı dolğun fikirlərini qoyur ortaya. Məndən müsahibə adlı bölümdə Cənab Prezidentin bu səfərinin əhəmiyyətindən yazıb, böyük bir şəhərə verdiyi stimuldan söz açıb.
“Könlümün hökmü ilə yazılan” yaradıcılıq nümunələrində Gəncə şəhər İcra Hakimiyyətinin Başçısı Niyazi Bayramovdan yazdığı yazı daha çox diqqəti cəlb edir. Bu insanın sadəliyindən, əhali ilə münasibətindən, şəhid ailəlri və qazilərlə görüşündən elə faklar açıqlayır ki, oxucu heyrətlənməyə bilmir. Yazıda şəhərin dinamik inkişafı da ön planda verilir.
Növbəti fəsildə YAP Gəncə şəhər təşkilatının yaranmasının 29 illik fəaliyyətindən bəhs edən müəllifin “Gəncənin səsi” qəzetinin 100 illiyi ilə bağlı yubiley yazısı, Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlı, Gəncə Telekommunikasiya  İdarəsinin keçmiş rəisi Nəriman Salmanov, dəyəli jurnalistimiz Züleyxa Nadir, folklorşünas alim SədnikPaşayev, Gəncə Xalça Kombinatının nəzdində olan  “Xalça” kooperativinin sədri Nəsrəddin Əliyev, Azərbaycan Kommmunist Partiyasının XXXII qurultayının namayəndəsi Güləbatın Əhmədova, Bərcan kənd  sovetinin sədri Rasim Niftiyev, Xalçaçı Firəngiz Ağayeva, 4 nömrəli Ərazi  Nəqliyyat kontorunun rəisi, “Şərəf “nişanı  və ilk dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordenli Musa Musayev, üzümçü Yetər Mustafayeva, Gəncə Avtomobil zavodunun avtokrançısı Aydın Qafarov, Gəncə Xalça İcarə Kombinatının rəhbəri Vaqif Məhərərəmov, Gəncə şəhər Dövlət Yol Polisinin rəisi Çapay Əhmədov,  Almaniyanın Ştatlond şəhərində  biolesker  şirkətinin baş meneceri, ADAU-nun məzunu Çinarə Nəsibova, müğənni Teymur Əmrah, Göygöl Dövlət Mahnı və Rəqs ansanblının direktoru Yaşar Həsənov, Lenin adına sovxozun üzümçülük briqadiri Şükür və sürücü Məmməd Nəsirov,  qədim misgərlik sənətini yaşadan Qulievlər nəslinin nümayəndəsi Mütəllim Quliyev, üzümçülük briqadiri, sadə əmək adamı Ağaxan Əzimovun haqqında yazıları ilə yanaşı Sözü urvatdan salan söz dəllarlarına ünvanlanmış  və Gəncə “Büllüur” zavodunun işindən və fəaliyyətindən bəhs edən yazıları da yer alır.